Mapa - Gródek (powiat białostocki) (Gródek)

Gródek (białorus. Гарадок) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Gródek. Siedziba władz gminy Gródek. Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską przed 1563 rokiem, zdegradowany w 1897 roku.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gródek. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Miejscowość jest siedzibą dwu sołectw Gródek I i Gródek II oraz parafii: prawosławnej Narodzenia Najświętszej Marii Panny, znajdującej się w dekanacie Gródek, diecezji białostocko-gdańskiej oraz rzymskokatolickiej Najświętszego Serca Pana Jezusa, należącej do metropolii białostockiej, archidiecezji białostockiej, dekanatu Białystok-Dojlidy.

Przez miejscowość przepływa rzeka Supraśl, dopływ Narwi.

Na uroczysku Boryk organizowany jest od 1990 roku festiwalu białoruskiej muzyki rockowej – Basowiszcza.

Historia miejscowości związana jest z rodem Chodkiewiczów. W XV wieku na górce na łąkach stał zamek. W 1498 Aleksander Chodkiewicz ufundował tu klasztor prawosławny, przeniesiony kilka lat później do Supraśla. W połowie XVI w. miejscowość otrzymała prawa miejskie. W okresie XVII i XVIII w. Gródek przechodził kolejno w ręce Paców, Sapiehów i Radziwiłłów. W końcu XVIII wieku było to miasto magnackie hrabstwa zabłudowskiego w powiecie grodzieńskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1897 Gródek utracił prawa miejskie. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tam 2081 osób, wśród których 45 było wyznania rzymskokatolickiego, 512 prawosławnego, 2 ewangelickiego a 1508 mojżeszowego. 15 mieszkańców określono jako bezwyznaniowców. Jednocześnie 227 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 437 białoruską, 1 niemiecką a 1416 żydowską. W Gródku znajdowało się 350 budynków mieszkalnych.

W okresie międzywojennym w miejscowości działało kilka zakładów włókienniczych, stolarnie, kaflarnia i cegielnia.

Przed II wojną światową ponad połowę mieszkańców Gródka stanowili Żydzi. W miejscowości znajdowało się kilka drewnianych synagog. W sierpniu 1941 Niemcy utworzyli tam getto dla ludności żydowskiej. Zajmowało ono obszar w rejonie ulic: Zarzeczańskiej, Cmentarnej i Fabrycznej. Do getta trafiło ok. 2,5 tys. Żydów, którzy pracowali m.in. przy budowie dróg oraz wyładunku i załadunku wagonów na pobliskiej stacji kolejowej w Waliłach. Getto zostało zlikwidowane 2 listopada 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu przejściowego w Białymstoku. Podczas likwidacji getta zamordowano 40 osób. Z Białegostoku gródeckich Żydów wywieziono i zamordowano w obozie zagłady w Treblince.